Ο Αλαζόνας και αυτός που Καβάλησε το Καλάμι

Ο αλαζόνας προέρχεται από την αρχαία λέξη ἀλαζών, που σήμαινε ο καυχησιάρης, ο ψεύτης, αυτός που προσποιείται περισσότερα απ’ όσα είναι. Είναι το άτομο που επιδεικνύει υπερβολική αυτοπεποίθηση, έπαρση και αίσθηση ανωτερότητας, υποτιμά τους άλλους και θεωρεί τον εαυτό του ανώτερο.

Επιπλέον, αυτός που “καβάλησε το καλάμι” είναι ο άνθρωπος που κάθεται πάνω σε ένα καλάμι και νομίζει ότι ιππεύει ένα άλογο νιώθοντας βασιλιάς. Φαντασιώνεται δηλαδή ότι κατέχει εξουσία, δύναμη, κύρος. Κάποτε χρησιμοποιούμε και τον όρο “πήραν τα μυαλά του αέρα”.

Ο αλαζόνας παριστάνει κάτι που δεν είναι και αυτός που καβάλησε το καλάμι πιστεύει (πραγματικά) πως είναι κάτι που δεν είναι. Και οι δύο νιώθουν ότι ξέρουν τα πάντα και δεν χρειάζεται να μάθουν κάτι περισσότερο. Αγνοούν την πραγματικότητα, αλλά αυτό δεν μπορεί να γίνεται επ’ αόριστον.

Και για τους δύο, η μεγαλύτερη ευλογία που μπορεί να τους τύχει είναι η ήττα. Με την ήττα τρώνε μια σφαλιάρα που τους συνετίζει και τους φέρνει αντιμέτωπους με την πραγματικότητα. Κάποιοι θέλουν λίγες, κάποιοι θέλουν πολλές, κάποιοι θέλουν μια μεγάλη.

Η ήττα τους φέρνει στο “Ἕν οἶδα ὅτι οὐδὲν οἶδα” του Σωκράτη, δηλαδή “ένα πράγμα ξέρω, ότι δεν ξέρω τίποτα”. Αυτή είναι η αφετηρία για το μονοπάτι του “Γνώθι Σαυτόν” - ένα από τα πιο σημαντικά Δελφικά Παραγγέλματα - να γνωρίζεις τον εαυτό σου.

Ο Σωκράτης πίστευε ότι η γνώση του εαυτού είναι η αρχή κάθε αρετής και μόνο έτσι θα ξέρεις να ζεις σωστά. Να γνωρίζεις τα όρια σου, να κατανοείς τα δυνατά σου σημεία ώστε να τα καλλιεργείς ακόμη περισσότερο, και φυσικά να αναγνωρίζεις τις αδυναμίες σου ώστε να τις δουλέψεις και να τις μεταμορφώσεις.

Αυτό όμως δεν μπορεί να γίνει αν δεν υπάρχει η θέληση για γνώση και ειδικότερα ο χώρος για γνώση μέσα μας. Το “Ἕν οἶδα ὅτι οὐδὲν οἶδα” είναι η επίγνωση της άγνοιας που γεννά την ερωτηματική σκέψη και αυτή με τη σειρά της τον πόθο για γνώση.

Όσο αφορά τους αλαζόνες και αυτούς που “καβάλησαν το καλάμι”, μπορεί να κάνουμε μια προσπάθεια να τους βοηθήσουμε και να δούμε αν είναι έτοιμοι (με κάποιο τρόπο) να προχωρήσουν. Αν δεν είναι, ας είμαστε κάπου κοντά να τους μαζέψουμε όταν πέσουν. Ο μέντορας μου έλεγε, “δεν μπορείς να αλλάξεις τους ανθρώπους, αλλά αυτοί μπορούν να αλλάξουν τον εαυτό τους.”

Τελειώνοντας όμως, ας μείνουμε στο Γνώθι Σαυτόν, στο δικό μας Γνώθι Σαυτόν. Το δικό μας παράδειγμα είναι ο καλύτερος τρόπος να βοηθήσουμε άλλους.

Γίνομαι καλύτερος για να σε κάνω καλύτερο.

Νάκης Θεοχαρίδης

06/10/25