«Κυπριακό Έθνος (;)»

Άρθρο που δημοσιεύτηκε στον Φιλελεύθερο στις 01/07/2017.

Πριν μερικά χρόνια, το παρακάτω κείμενο θα εθεωρείτο εντελώς αχρείαστο. Σήμερα, 57 χρόνια μετά την ανεξαρτησία της Κυπριακής Δημοκρατίας, και 43 χρόνια μετά την τουρκική εισβολή, ο κυπριακός λαός κινδυνεύει να χάσει την εθνική του ταυτότητα. Κι αυτό, γιατί πολλοί αγνοούν τη διαφορά μεταξύ των όρων «έθνος» και «κράτος».

Σύμφωνα με τον καθηγητή Andrew Heywood, «έθνος είναι ένα σύνολο ανθρώπων οι οποίοι έχουν κοινή γλώσσα, θρησκεία, ιστορία, και παραδόσεις».* Το ελληνικό έθνος αποτελείται από ανθρώπους που έχουν μητρική γλώσσα την ελληνική, θρησκεία την Ορθόδοξη Χριστιανική και έχουν κοινή ιστορία και παραδόσεις. Το τουρκικό έθνος αποτελείται από ανθρώπους που έχουν μητρική γλώσσα την τουρκική, θρησκεία την Μουσουλμανική και έχουν κοινή ιστορία και παραδόσεις.

Πριν την δημιουργία της Κυπριακής Δημοκρατίας το 1960, το 82% του πληθυσμού αποτελείτο από ανθρώπους με μητρική γλώσσα την ελληνική και θρησκεία την Ορθόδοξη Χριστιανική, άρα Έλληνες (μέσα σε αυτό το ποσοστό ανήκουν επίσης και κάποιες μικρές θρησκευτικές ομάδες, Αρμένιοι, Μαρωνίτες, Λατίνοι). Για αυτούς τους ανθρώπους χρησιμοποιείται ο όρος «Ελληνοκύπριοι». Κατ’ επέκταση, το 18% του πληθυσμού αποτελείτο από ανθρώπους με μητρική γλώσσα την τουρκική και θρήσκευμα -οι περισσότεροι από αυτούς- τον Μουσουλμανισμό, άρα Τούρκοι. Για αυτούς τους ανθρώπους χρησιμοποιείται ο όρος «Τουρκοκύπριοι».

Είναι γνωστό ότι οι γλώσσες που υφίστανται μέσα στο κυπριακό κράτος είναι η ελληνική και η τουρκική, όχι η κυπριακή. Γιατί δεν υπάρχει κυπριακή γλώσσα, αλλά υπάρχει κυπριακή διάλεκτος, όπως υπάρχει κρητική διάλεκτος (Κρήτη), ροδίτικη διάλεκτος (Ρόδος), κτλ. Σημειώστε επίσης ότι οι Τούρκοι της Κύπρου μιλούσαν και την ελληνική γλώσσα, και μερικοί από αυτούς την είχαν και ως κύρια. Άρα θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν και ως Ελληνότουρκοι. Αντίθετα οι Έλληνες της Κύπρου δεν μιλούσαν την τούρκικη γλώσσα.

Παραπέρα, σύμφωνα και πάλι με τον καθηγητή Andrew Heywood, «κράτος είναι μια πολιτική οντότητα η οποία ασκεί κυρίαρχη δικαιοδοσία μέσα σε κάποια ορισμένα εδαφικά σύνορα»*. Οι προαναφερόμενοι είναι πολίτες του κράτους της Κυπριακής Δημοκρατίας, έχουν κυπριακή υπηκοότητα. Σε καμία περίπτωση δεν έχουν κυπριακή εθνότητα γιατί πολύ απλά δεν υπάρχει κυπριακό έθνος. Για να υπήρχε κυπριακό έθνος, θα έπρεπε να ήταν κοινά τα τέσσερα βασικά χαρακτηριστικά, (γλώσσα, θρησκεία, ιστορία, παραδόσεις) ανάμεσα στις πιο πάνω εθνότητες, οι οποίες, όμως, ήδη ανήκουν η μια στο ελληνικό και η άλλη στο τουρκικό έθνος.

Κλείνοντας, όσο και αν φαίνεται παράξενο, κάποιοι στην Κύπρο δεν ξέρουν σε ποιο έθνος ανήκουν, από τη στιγμή που συγχέουν τους όρο «έθνος» με τον όρο «κράτος». Είναι γεγονός ότι, μη γνωρίζοντας την εθνική μας ταυτότητα δεν μπορούμε να την διατηρήσουμε. Κι αυτό είναι καθήκον της κάθε εθνότητας απέναντι στους προγόνους της!

*Heywood, Andrew Politics (Palgrave, 1997)

Νάκης Θεοχαρίδης