Τα κινητά τηλέφωνα έχουν γίνει αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής μας. Προσφέρουν αμέτρητα οφέλη, από την ενίσχυση της επικοινωνίας και της παραγωγικότητας μέχρι την παροχή ψυχαγωγίας και πληροφοριών στα χέρια μας. Στην πραγματικότητα, όλος ο κόσμος είναι στα χέρια μας. Μπορούμε να το διαχειριστούμε αυτό; Μπορούμε να διαχειριστούμε τον κόσμο στα χέρια μας; Ίσως μπορούμε… (οι ενήλικες παίρνουν τις δικές τους αποφάσεις άλλωστε). Αλλά μπορούν τα παιδιά να διαχειριστούν τον κόσμο στα χέρια τους;
Φανταστείτε να επισκέπτεστε μια ξένη χώρα, μια όμορφη πόλη για πρώτη φορά. Σκεφτείτε τον ενθουσιασμό που νιώθετε, θέλοντας να εξερευνήσετε κάθε γωνιά της… Είναι συναρπαστική εμπειρία και μερικές φορές, εμείς οι ενήλικες, ενεργούμε σαν παιδιά από τον ενθουσιασμό μας. Τώρα σκεφτείτε τι κάνουν τα παιδιά... απλά δεν μπορούν να διαχειριστούν τον ενθουσιασμό τους...
Έτσι παραλληλίζω την πρόσβαση στον κόσμο που έχουμε στα χέρια μας, και ειδικά την πρόσβαση των παιδιών στον κόσμο στα χέρια τους… Θέλουν να εξερευνήσουν, να μάθουν, να ικανοποιήσουν την περιέργειά τους και απλά δεν μπορούν να διαχειριστούν την ποσότητα των πληροφοριών που τους παρουσιάζεται. Όχι μόνο αυτό, αλλά μπορούν να συνδιαλέγονται, να λαμβάνουν like ή να τους ακολουθούν άτομα που δεν γνωρίζουν (τις περισσότερες φορές). Η ντοπαμίνη χτυπάει κόκκινο από τα “likes”! Ντοπαμίνη σε υπερβολική δόση (ίσως από εκεί να προέρχεται η λέξη dope (ναρκωτικά))!
Για όσους δεν γνωρίζουν τι είναι η ντοπαμίνη, είναι μια ορμόνη στον εγκέφαλο που παίζει κρίσιμο ρόλο στην ανταμοιβή, την υποκίνηση και την ευχαρίστηση. Όταν κάνουμε κάτι που απολαμβάνουμε, ή όταν λαμβάνουμε θετική αναγνώριση, ο εγκέφαλός μας απελευθερώνει ντοπαμίνη, κάνοντάς μας να νιώθουμε καλά και ενθαρρύνοντάς μας να επαναλάβουμε αυτή τη συμπεριφορά. Υποσυνείδητα, ψάχνουμε να επαναλάβουμε τη συμπεριφορά που προκαλεί την απελευθέρωση της ντοπαμίνης.
Ωστόσο, στον πραγματικό κόσμο, η ντοπαμίνη δεν απελευθερώνεται τόσο εύκολα. Χρειάζεται να «δουλέψουμε σκληρά» για να το πετύχουμε αυτό.
Για να λάβουμε Ακαδημαϊκή Αριστεία, πρέπει να μελετάμε σκληρά και συστηματικά.
Για να γίνουμε πρωταθλητές, πρέπει να προπονούμαστε και να έχουμε τεράστια αφοσίωση στο άθλημα μας.
Για να λάβουμε προαγωγή στη δουλειά, πρέπει να αναπτυχθούμε και να ανεβάσουμε την αξία μας.
Για να λάβουμε έπαινο από το αφεντικό μας, πρέπει να υπερβούμε τις προσδοκίες.
Για να λάβουμε θετική κριτική από πελάτη, πρέπει να παρέχουμε εξαιρετική εξυπηρέτηση.
Για να επιτύχουμε στην επιχείρηση μας, πρέπει να αφιερώσουμε τον εαυτό μας σε μεγάλο βαθμό, να έχουμε επιμονή, να μαθαίνουμε από τα λάθη μας, να πάρουμε ρίσκα, να έχουμε ανθεκτικότητα, κλπ.
Για να λάβουμε ένα κομπλιμέντο από κάποιο άλλο άτομο, πρέπει να φροντίζουμε τον εαυτό μας, να είμαστε ευγενικοί, να προβάλλουμε αυτοπεποίθηση, κλπ.
Τα παιδιά (και οι ενήλικες φυσικά) περνούν τον περισσότερο ελεύθερο χρόνο τους μπροστά στην οθόνη του κινητού τους, λαμβάνοντας τεράστιες ποσότητες ντοπαμίνης, συμμετέχοντας σε επιφανειακές και χωρίς νόημα (τις περισσότερες φορές) συνομιλίες, κάνοντας μη παραγωγική χρήση του χρόνου τους. Δίνουμε στα παιδιά μια συσκευή που έχει τη δυνατότητα να αναπτύσσει τον ίδιο εθισμό που αναπτύσσουν το κάπνισμα, το αλκοόλ και τα ναρκωτικά. Τα ναρκωτικά είναι παράνομα, το κάπνισμα και το αλκοόλ απαγορεύονται για παιδιά κάτω των 18 ετών, αλλά τα κινητά τηλέφωνα όχι!
Σύμφωνα με τη μελέτη "Smartphone addiction: A review of current evidence", .η υπερβολική χρήση του κινητού μπορεί να οδηγήσει σε μια σειρά από αρνητικές συνέπειες, όπως επιδείνωση των κοινωνικών σχέσεων, ακαδημαϊκές και επαγγελματικές δυσκολίες, διαταραχές ύπνου, άγχος, κατάθλιψη, και ακόμη και σωματικά προβλήματα υγείας* Επιπλέον, ο Dr. Νικόλας Καρδάρας, ψυχολόγος και ειδικός σε θέματα ψυχικής υγείας, εθισμού και των επιπτώσεων της ψηφιακής εποχής, επιβεβαιώνει ότι «οι πρόσφατες έρευνες απεικόνισης του εγκεφάλου δείχνουν ότι επηρεάζουν τον μετωπιαίο φλοιό του εγκεφάλου — ο οποίος ελέγχει τις εκτελεστικές λειτουργίες, συμπεριλαμβανομένου του ελέγχου παρορμήσεων — με τον ίδιο ακριβώς τρόπο που το κάνει η κοκαΐνη»**.
Πρόσφατα διάβασα το βιβλίο "The Gap and the Gain" των Dan Sullivan και Dr. Benjamin Hardy. Το βιβλίο μιλάει για την ευτυχία, την απόδοση και γενικά για το πού χρειάζεται να εστιάσουμε για να αναπτύξουμε τη σωστή νοοτροπία. Η αρνητική επίδραση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και των κινητών τηλεφώνων αναφέρεται στο βιβλίο. Πιο συγκεκριμένα, οι συγγραφείς αναφέρουν ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης:
Δημιουργούν «ανθυγιεινές» ανάγκες για «αποδοχή» και «αναγνώριση»
Δημιουργούν το αίσθημα του φόβου μήπως χάσουν κάτι, άρα την ανάγκη για συνεχή σύνδεση και ενημέρωση για το τι κάνουν οι άλλοι.
Μετατοπίζουν την εστίαση προς το τι λείπει από την ζωή μας, ενισχύοντας μια αρνητική νοοτροπία και συναισθήματα ανεπάρκειας.
Είναι σχεδιασμένα να χειραγωγούν υποσυνείδητα την ταυτότητα των ανθρώπων, τις επιθυμίες και τις συμπεριφορές τους.
Εμποδίζουν τους ανθρώπους από το να είναι αυτόνομοι και να καθορίζουν τη ζωή τους.***
Τα πιο πάνω δεδομένα είναι εξαιρετικά επικίνδυνα για την ανάπτυξη της νέας γενιάς. Να μην μπορούν να αποφασίζουν μόνοι τους και οι επιθυμίες τους, οι απόψεις και ακόμη και η ταυτότητά τους να χειραγωγείται; Αυτό εμποδίζει την προσωπική ανάπτυξη και εξέλιξη· δεν μπορούν να αναπτύξουν ουσιαστικές αρετές, όπως η πειθαρχία, η αποφασιστικότητα, η αυτογνωσία, η αυτοδιαχείριση, η ενσυναίσθηση, κλπ. Αυτά τα άτομα εκπαιδεύονται να μην αναλαμβάνουν καμία ευθύνη στη ζωή τους, περιμένοντας τα πράγματα να συμβούν άμεσα, ακόμη και την ευτυχία, ενώ αναπτύσσουν αρνητικές συνήθειες…
Υπάρχουν καλά νέα;
Τα καλά νέα είναι ότι ο παραπάνω αρνητικός αντίκτυπος δεν χρειάζεται να καθορίσει την πραγματικότητα τη δική σας ή των παιδιών σας· υπάρχει πάντα η επιλογή. Οι νικητές επιλέγουν πάντα να ξεχωρίζουν από την μάζα. Είναι αυτοπαρακινούμενοι και καθορίζουν τη ζωή τους όπως αυτοί θέλουν, ευθυγραμμίζουν συνεχώς τις επιλογές και τις ενέργειες τους με τις προσωπικές τους αξίες και στόχους. Αντί να παραδίνονται στους περισπασμούς ή τις πιέσεις της κοινωνίας, οι νικητές αναζητούν ενεργά ευκαιρίες για ανάπτυξη και εξέλιξη. Δημιουργούν και δίνουν προτεραιότητα σε συνήθειες που τους κρατούν προσηλωμένους στον δρόμο προς την επιτυχία, ανεξάρτητα από το τι συμβαίνει γύρω τους.
Απλά βήματα για να κερδίσετε και να βγείτε από τη μαύρη τρύπα
1. Βοηθήστε τα παιδιά σας να θέτουν στόχους – Μιλήστε μαζί τους και βοηθήστε τα να καταλάβουν τι τους αρέσει πραγματικά και τι θέλουν.
2. Παροτρύνετέ τα να κυνηγούν το πάθος τους – Βοηθήστε τα να βρουν και να συμμετέχουν σε δραστηριότητες που τα εμπνέουν, όπως αθλήματα ή χόμπι. Θα πρότεινα τουλάχιστον μία αθλητική δραστηριότητα (για τη φυσική υγεία και την κοινωνική αλληλεπίδραση).
3. Ενθαρρύνετέ τα να προσπαθούν για το καλύτερο κάθε μέρα – Αφήστε τα να εξαντληθούν και να διοχετεύουν την ενέργειά τους σε ουσιαστικές δραστηριοτήτες.
4. Ορίστε όρια στη χρήση του κινητού τηλεφώνου – Ακόμα και αν πιστεύετε ότι μπορούν να διαχειριστούν και να το ελέγξουν.
5. Να είστε πρότυπο – Τα παιδιά κάνουν αυτό που βλέπουν.
Ό,τι δεν μπορείς να ελέγξεις, σε ελέγχει. Η τεχνολογία είναι ένα εργαλείο που πρέπει να μας εξυπηρετεί και όχι το αντίστροφο. Ο μέντοράς μου, Jim Rohn, συνήθιζε να λέει: «Τα παιδιά δεν στερούνται ικανότητες, στερούνται μόνο δασκάλους». Στη τελική, πρέπει εμείς να αναλάβουμε την ευθύνη και να γίνουμε η αλλαγή. Σε έναν κόσμο όπου είναι εύκολο να χάσουμε τον εαυτό μας, ας επιλέξουμε να ξεχωρίσουμε—να ηγηθούμε, να προοδεύσουμε και να εμπνεύσουμε. Ας διδάξουμε στα παιδιά μας μέσα από το δικό μας παράδειγμα ότι η πραγματική αξία μετριέται από την ποιότητα των προσπαθειών μας και όχι από την εικονική επιβεβαίωση και την άμεση ικανοποίηση.
«Η ζωή δεν είναι σχεδιασμένη για να σου δώσει αυτό που χρειάζεσαι, η ζωή είναι σχεδιασμένη για να σου δώσει αυτό που αξίζεις» Jim Rohn
Νάκης Ν. Θεοχαρίδης
High Performance Coach
05/09/24
*Billieux, J.-F., Van den Eede, F., Schimmenti, G., & Cottraux, J. (2015). Smartphone addiction: A review of current evidence. Computers in Human Behavior, 51, 113-122.
**Kardaras, N. (2016, August 27). It's 'digital heroin': How screens turn kids into psychotic junkies. New York Post. Retrieved from https://nypost.com/2016/08/27/its-digital-heroin-how-screens-turn-kids-into-psychotic-junkies/
***Sullivan, D., & Hardy, B. (2021). The Gap and The Gain: The High Achievers' Guide to Happiness, Confidence, and Success. Hay House
Comments